Το μάθημα αυτό απευθύνεται σε όποιον αγαπά την Αρχαία Ελλάδα και τη Μυθολογία αλλά συγχρόνως θα ήθελε να έρθει σε επαφή με τον συναρπαστικό κόσμο της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας, με τρόπο εύληπτο και κατανοητό. Η προσέγγιση σε κάθε μύθο είναι απλή και αναλυτική ώστε εκτός από τους ενήλικες, να μπορούν άνετα να παρακολουθήσουν το μάθημα και μαθητές Λυκείου. Το κάθε μάθημα αποτελείται από δύο μέρη, στο πρώτο γίνεται η περιγραφή του μύθου, ενώ στο δεύτερο η ερμηνεία του.
Οι μύθοι περιπλέκονται περίτεχνα με τα πιο σημαντικά φιλοσοφικά κείμενα της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας.
Τα μαθήματα αυτά προσφέρουν μία μοναδική ευκαιρία για την ανακάλυψη μύθων. Άλλοι μπορεί να είναι γνώριμοι από τα μαθητικά χρόνια, άλλοι ίσως να μην είναι ευρέως γνωστοί. Εντούτοις, η επαφή υπό το πρίσμα της Φιλοσοφίας χαρίζει μία πρωτόγνωρη εμπειρία.
Στο πεδίο της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας ο μύθος κάνει ιδιαίτερα αισθητή την παρουσία του.
Οι αρχαίοι συγγραφείς παραθέτουν μύθους προκειμένου να πείσουν τους αποδέκτες των κειμένων τους. Εκφράζουν προβληματισμούς, προβάλλουν ηθικές αξίες και πρότυπα ζωής, διδάσκουν και νουθετούν. Σπουδαίοι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι (π.χ. Πλάτων), ρήτορες (π.χ. Ισοκράτης), αλλά και σοφιστές (π.χ.Πρόδικος) αποδέχονται την τεράστια σημασία και την εγκυρότητα των μυθικών αφηγήσεων.
Ο μύθος αποτελεί όχι μόνο μία περιγραφή της φύσης και εν γένει του κόσμου αλλά και προβολή της ιστορίας μας. Δεν πρόκειται για ένα ψυχαγωγικό παραμύθι αλλά για μία ολόκληρη κοσμοθεωρία που θα σας γοητεύσει. Συγχρόνως, αναφέρεται σε διαχρονικά διλήμματα και προτείνει λύσεις και απαντήσεις. Η προσθήκη της Μυθολογίας στα φιλοσοφικά κείμενα, καθιστά την ελληνική φιλοσοφία μαγευτική και ανυπέρβλητη στους αιώνες.
Λίγα λόγια για τον κάθε μύθο:
Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ
Ο Πλάτων δια στόματος Σωκράτους παρουσιάζει το ιδανικό πολίτευμα κατά την προσωπική του άποψη. Ο ιδανικός ηγέτης είναι ο φιλόσοφος – βασιλεύς. Το σκοτεινό Σπήλαιον είναι η πολιτεία κοινωνία, μία κοινωνία σήψεως και παρακμής. Ο σωστός ηγέτης συνδυάζει την πολιτική δύναμη με την παιδεία και τη φιλοσοφική γνώση.
Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΜΗΘΕΩΣ
Ο σοφιστής Πρωταγόρας αξιοποιεί τον μύθο του Προμηθέως για την κλοπή της φωτιάς αλλά τον παραλλάσσει. Παρουσιάζει τα στάδια εξελίξεως του ανθρώπινου πολιτισμού καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι κανένας άνθρωπος δεν πρέπει να αποκλείεται από τη συμμετοχή στα κοινά της πόλεως.
Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΔΑΚΤΥΛΙΟΥ ΤΟΥ ΓΥΓΟΥ
Πρόκειται για ένα νοητικό πείραμα αναφορικά με τη δικαιοσύνη. Ο δίκαιος βίος είναι προτιμότερος από τον άδικο βίο μόνο για τις συνέπειες που αυτός επιφέρει ή μήπως επειδή έχει εγγενή αξία, εφόσον πηγάζει από την πίστη μας στη δικαιοσύνη;
Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΗΡΟΣ
Ο Ηρ, ένας πολύ γενναίος πολεμιστής, βιώνει μία συγκλονιστική μεταθανάτια εμπειρία. Η ψυχή του πορεύεται μαζί με άλλες ψυχές εἰς τόπον τινὰ δαιμόνιον. Ο πολεμιστής επιστρέφοντας στη ζωή μεταφέρει στους ζωντανούς όσα είδε και άκουσε. Οι δίκαιοι άνθρωποι, μετά θάνατον, επιβραβεύονται ενώ οι ψυχές των αδίκων τιμωρούνται σκληρά.
Ο ΜΥΘΟΣ ΤΗΣ ΑΤΛΑΝΤΙΔΟΣ
Ο μύθος αναφέρεται στην ύπαρξη της χαμένης Ατλαντίδος, τη σύγκρουση των Ατλάντων με τους αρχαίους Αθηναίους και την καταβύθιση της νήσου. Η πάλαι ποτέ ισχυρή νήσος βυθίστηκε γιατί ακολούθησε ιμπεριαλιστική πολιτική, διέπραξε ύβριν και τιμωρήθηκε.
Ο ΜΥΘΟΣ ΤΗΣ ΠΤΕΡΟΕΣΣΑΣ ΨΥΧΗΣ
Σε αυτόν τον πολύ όμορφο μύθο ο φιλόσοφος Σωκράτης περιγράφει την ανθρώπινη ψυχή, παρομοιάζοντάς την με ένα φτερωτό άρμα. Ο ηνίοχος (: νους, λογική σκέψη) προσπαθεί να χαλιναγωγήσει δύο άλογα, ένα λευκό (:καρδιά) και ένα μαύρο (:επιθυμίες). Ποιο στοιχείο της ανθρώπινης ψυχής είναι αυτό που πρέπει να κυριαρχεί και γιατί;
Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΘΕΥΘ
Ο Θευθ, μία αιγυπτιακή θεότητα, ανακαλύπτει την τέχνη της γραφής. Ο βασιλιάς της Αιγύπτου Θαμούς πληροφορείται αυτή την ανακάλυψη. “Σ’ αυτόν λοιπόν ήρθε ο Θευθ, του επέδειξε τις τέχνες του και του είπε ότι θα έπρεπε να διαδοθούν σε όλους τους άλλους Αιγυπτίους.”
Είναι πράγματι μία μεγάλη ανακάλυψη αυτή και πώς συνδέεται με την αληθινή γνώση;
Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΑΝΔΡΟΓΥΝΟΥ
Ο περίφημος κωμικός ποιητής Αριστοφάνης αφηγείται έναν φαινομενικά “αστείο” μύθο για το ερωτικό πάθος. Στην πραγματικότητα ο έρωτας είναι η διαρκής προσπάθεια του ανθρώπου να βρει το άλλο του «μισό».
Τους μύθους περιγράφει και αναλύει η φιλόλογος Σόνια Σιούτη.