της Ευγενίας Μανωλίδου
Η Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας θεσπίστηκε το 2017 από τον καθηγητή Γιώργο Κορίνθιο, με αφορμή την επέτειο του θανάτου του Διονύσιου Σολωμού, την 9η Φεβρουαρίου. Η ημέρα αυτή καθιερώθηκε για να τιμήσουμε τη γλώσσα μας ως πολιτιστικό αγαθό, αλλά και ως πυλώνα του πολιτισμού, της σκέψης και της ιστορίας του δυτικού κόσμου. Μέσω αυτής, αναγνωρίζουμε τη σπουδαιότητα της γλώσσας ως εργαλείου αφενός μεν για την καταγραφή της γνώσης, αφετέρου δε για τη διατήρηση της παγκόσμιας κληρονομιάς. Η φετινή επέτειος αποτέλεσε, λοιπόν, μια πολύτιμη ευκαιρία να αναδείξουμε την ελληνική γλώσσα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η διδασκαλία της στις μέρες μας.
Το «Κέντρο Ερεύνης Ελληνικής και Λατινικής Γραμματείας» της Ακαδημίας Αθηνών διοργάνωσε προχθές, 7 Φεβρουαρίου 2025, μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ημερίδα, με τίτλο «Η Κλασική Παιδεία στην Ελληνική Εκπαίδευση», για να τιμήσει την Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας. Στην εκδήλωση συμμετείχαν καταξιωμένοι καθηγητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, οι οποίοι ανέπτυξαν καίρια ζητήματα γύρω από τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας, τονίζοντας την αναγκαιότητα της βιωματικής προσέγγισης και του εκσυγχρονισμού του μαθήματος.
Ο Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Κυριάκος Πιερρακάκης, χαιρέτισε την ημερίδα επισημαίνοντας την εθνική και διεθνή σημασία της ελληνικής γλώσσας και τονίζοντας την ανάγκη για τον εκσυγχρονισμό της διδασκαλίας της. Εκ μέρους του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών, ο Αρχιμανδρίτης Πατήρ Ισίδωρος Κάτσος εξέφρασε την υποστήριξή του στη διατήρηση και προώθηση της ελληνικής γλώσσας ως εργαλείο πνευματικής ανάπτυξης και πολιτιστικής συνέχειας.
Η Αντιπρύτανης του ΕΚΠΑ, Σοφία Παπαϊωάννου, αναφέρθηκε στη σημασία της κλασικής παιδείας στην εκπαιδευτική διαδικασία, ενώ ο Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, Μιχαήλ Τιβέριος, τόνισε την ανάγκη ενίσχυσης των ανθρωπιστικών επιστημών, οι οποίες συμβάλλουν στην πνευματική και κοινωνική πρόοδο της ανθρωπότητας. Ο Πρόεδρος του Κέντρου Λατινικής Φιλολογίας, Αντώνιος Ρεγκάκος, επεσήμανε τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που δημιουργούνται από τη διδασκαλία των κλασικών γλωσσών στον σύγχρονο κόσμο.
Οι ομιλητές, καθηγητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, ανέπτυξαν διαφορετικές πτυχές της κλασικής παιδείας. Ο Mauro Agosto από το Pontificia Università Lateranense παρουσίασε την επιτυχημένη εφαρμογή των Κλασικών Λυκείων στην Ιταλία, ενώ οι καθηγητές Steven Hunt από το Πανεπιστήμιο του Cambridge και Joseph Conlon από το Ralston College των Ηνωμένων Πολιτειών μίλησαν για τη βιωματική διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών στις χώρες τους. Η καθηγήτρια Ιστορίας Μαρία Ευθυμίου αναφέρθηκε στη διαχρονική σημασία της ελληνικής γλώσσας ως μέσου διατήρησης και μετάδοσης της ελληνικής ιστορίας και σκέψης.
Ο Γιάννης Καργάκος, φιλόλογος στο Αρσάκειο, αναφέρθηκε στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα στην προσπάθειά του να διατηρήσει την κλασική παιδεία, ενώ η Σοφία Γούλα από τη Σχολή Αρχαίων Ελληνικών «Ἑλληνική Ἀγωγή» παρουσίασε τη βιωματική μέθοδο διδασκαλίας σε μαθητές Δημοτικού, επισημαίνοντας τη σημασία της πρώιμης εκμάθησης των Αρχαίων Ελληνικών.
Ο Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, Ακαδημαϊκός και ομότιμος καθηγητής γλωσσολογίας του ΕΚΠΑ, τόνισε την ανάγκη ενδυνάμωσης της κλασικής παιδείας και στις σχολικές τάξεις, ενώ η Γεωργία Ξανθάκη-Καραμάνου, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και πρόεδρος εταιρείας Ελλήνων Φιλολόγων, παρουσίασε προτάσεις για την αναβάθμιση της κλασικής παιδείας στην ελληνική εκπαίδευση. Ο Ευάγγελος Αλεξίου από το ΑΠΘ αναφέρθηκε στη σύνδεση των αρχαίων συγγραφέων με τη σύγχρονη σκέψη και τη σημασία της διδασκαλίας των αρχαίων κειμένων.
Η Νικολέττα Κοκοσιούλη, φιλόλογος και εκπρόσωπος του Paideia Institute, παρουσίασε σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών, τονίζοντας τη σημασία της βιωματικής προσέγγισης για την εμπέδωση της γλώσσας στους μαθητές. Ο Γιάννης Μαστρογεωργίου, ιστορικός, ανέλυσε τη θέση της κλασικής παιδείας στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης και υπογράμμισε τη σημασία των ανθρωπιστικών σπουδών και τη σύνδεσή τους με τη σύγχρονη τεχνολογία. Ο Giorgio Filieri, καθηγητής της ελληνικής διαλέκτου Griko από τη Στερνατία, μίλησε για τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας και τις προσπάθειες διατήρησης της διαλέκτου Griko στα ελληνόφωνα χωριά της Κάτω Ιταλίας, επισημαίνοντας όμως και την αξία της διατήρησης των γλωσσικών παραδόσεων ως μέρος της ευρύτερης ελληνικής κληρονομιάς.
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με ένα συγκινητικό δρώμενο από τους μαθητές της Σχολής Αρχαίων Ελληνικών «Ἑλληνική Ἀγωγή», οι οποίοι, συνοδευόμενοι από την αρχαία λύρα του Νίκου Ξανθούλη, τίμησαν τη διαχρονία της ελληνικής γλώσσας, χωρίζοντάς την σε 10 περιόδους, από τον Όμηρο έως τον Ελύτη.
Η ημερίδα, που παρακολούθησαν εκπαιδευτικοί από όλη την Ελλάδα, την Ευρώπη και την Αμερική, αλλά και από την Ουρουγουάη και την Κίνα, απέδειξε τη διεθνή σημασία της ελληνικής γλώσσας και της κλασικής παιδείας, αναδεικνύοντας την αγάπη για τη γλώσσα μας και την ανάγκη για την αναγέννηση της κλασικής παιδείας μέσω των σχολείων μας.
Προσωπικά, αισθάνομαι μεγάλη τιμή που διοργάνωσα και συντόνισα την εκδήλωση αυτή και ευχαριστώ θερμά τον Πρόεδρο της Ακαδημίας Αθηνών, κ. Μιχαήλ Τιβέριο, καθώς και τον Γραμματέα επί των Δημοσιευμάτων, κ. Αντώνιο Ρεγκάκο, για την ευκαιρία που μου έδωσαν να συμβάλω στην πραγματοποίηση αυτού του σημαντικού εγχειρήματος. Η συνεργασία και η υποστήριξή τους υπήρξαν καθοριστικές για την επιτυχία της ημερίδος. Τέλος ευχαριστώ όλους τους καθηγητές και συνεργάτες που βοήθησαν καθοριστικά στην επιτυχία της ημερίδος. Η γλώσσα μας είναι το μεγάλο καμάρι μας και το μεγάλο μας στήριγμα. Αξίζει να την στηρίξουμε τώρα και εμείς.
«Eγώ δεν ξέρω να υπάρχει παρά μία γλώσσα, η ενιαία γλώσσα, η Eλληνική, όπως εξελίχθηκε από την Aρχαία, που έφτασε να είναι το μεγάλο καμάρι μας και το μεγάλο μας στήριγμα». Οδυσσέας Ελύτης.