της Ευγενίας Μανωλίδου
Στην εποχή της διαρκούς τεχνολογικής επιτάχυνσης, η εκπαιδευτική διαδικασία επαναπροσδιορίζεται με όρους καινοτομίας και αποδοτικότητας. Όμως το μέλλον δεν κρίνεται μόνο από το τι μπορούν να κάνουν οι μηχανές, αλλά από το τι αξίζει να συνεχίσουν να κάνουν οι άνθρωποι, κάτι που καθιστά τις κλασικές και ανθρωπιστικές επιστήμες πιο επίκαιρες από ποτέ.
Ο μαθητής του μέλλοντος οφείλει να είναι επιδέξιος χρήστης ψηφιακών εργαλείων, αλλά η τεχνολογική επάρκεια πρέπει να συνοδεύεται από στοχασμό, ιστορική επίγνωση και εσωτερικό προσανατολισμό. Μόνο τότε η χρήση των μέσων εντάσσεται σε έναν σκοπό: τη διαμόρφωση ελεύθερων και υπεύθυνων ανθρώπων.
Είναι όμως και κληρονόμος μιας γλώσσας αιώνων, ενός πολιτισμού που του παραδίδει μνήμη και κριτική σκέψη. Φέρει μέσα του τη δυνατότητα να σκέφτεται ελεύθερα, να αντλεί νόημα από τη σοφία των αρχαίων κειμένων.
Η ελληνική είναι «γλώσσα σκέψης», όπως έλεγε η Jacqueline de Romilly· φορέας μνήμης και αξιών. Η φιλομάθεια, η διαλογική σχέση με το παρελθόν, δεν προγραμματίζονται. Απαιτούν πνευματική εγρήγορση και αυτό είναι ίσως το πιο επίκαιρο ζητούμενο της εκπαίδευσης σήμερα. Δεν είναι τυχαίο ότι στο εξωτερικό, ηγνώση των Αρχαίων Ελληνικών και των Κλασικών Γραμμάτων θεωρείται ένδειξη υψηλού επιπέδου καλλιέργειας. Πανεπιστήμια, φοιτητές και ερευνητικά κέντρα στρέφονται ξανά στα ελληνικά κείμενα, αναζητώντας απαντήσεις που ξεπερνούν την επικαιρότητα χάρη στον τρόπο σκέψης που ενσωματώνουν: τον αργό στοχασμό, τη νοηματική ακρίβεια, την εσωτερική πειθαρχία.
Είναι πλέον ευρέως κατανοητό πως η παράδοση δεν ανακόπτει την πρόοδο. Αντιθέτως, είναι εκείνη που αντιστέκεται στη λήθη και προσφέρει συνέχεια, προσανατολισμό και μέτρο σε ό,τι νέο οικοδομείται. Και χωρίς συνείδηση πολιτισμικής συνέχειας, καμία πρόοδος δεν είναι βιώσιμη. Ο μαθητής του μέλλοντος, επομένως, δεν μπορεί να είναι αποδέκτης μόνο πληροφορίας, χρειάζεται και να διαμορφώνεται ως φορέας νοημάτων. Κι αυτό δεν προκύπτει από την ταχύτητα των μέσων, αλλά από την ποιότητα των θεμελίων.
Πηγή: Education Leaders, Βήμα της Κυριακής, 29 Ιουνίου 2025.