Η διδασκαλία της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας ως εργαλείο μείωσης της βίας στα σχολεία
της Ευγενίας Μανωλίδου
Η πρωτοβουλία της διδασκαλίας της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας σε ένα δημόσιο δημοτικό σχολείο στο Μπέλφαστ είναι ένα φωτεινό παράδειγμα για τη σύγχρονη εκπαίδευση. Αναδεικνύει τη διαχρονική και οικουμενική αξία της αρχαίας ελληνικής παιδείας, προσφέροντας έναν υπέροχο και αποτελεσματικό τρόπο για την καταπολέμηση της βίας στα σχολεία. Στην Ελλάδα συμπεριφερόμαστε στη Φιλοσοφία σαν ένα σύνολο θεωριών που ανήκει λίγο πολύ στο παρελθόν, όπως φερόμαστε και στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών ή οποιουδήποτε μαθήματος που σχετίζεται με τον Αρχαίο Ελληνικό Πολιτισμό. Εντούτοις, η Ελληνική Φιλοσοφία ήταν και παραμένει ένας οδηγός για την καλλιέργεια της σκέψης, της ηθικής και της κοινωνικής συνείδησης. Οι μεγάλοι μας φιλόσοφοι προσέφεραν ερμηνείες για τον τρόπο ζωής και συμπεριφοράς ως κοινωνικά όντα και οι διδασκαλίες τους είναι τόσο επίκαιρες σήμερα όσο ποτέ άλλοτε· αυτό είναι που τις καθιστά και αθάνατες. Στο Μπέλφαστ, η διδασκαλία της φιλοσοφίας σε ένα δημοτικό σχολείο προσφέρει μια διαφορετική προσέγγιση στην εκπαίδευση. Οι αρχές της ελληνικής φιλοσοφίας βοηθούν τους μαθητές να αναπτύξουν κριτική σκέψη, αυτογνωσία και ηθική ευθύνη. Μέσω φιλοσοφικών συζητήσεων, οι μαθητές μαθαίνουν να διαπραγματεύονται, να ακούν και να κατανοούν διαφορετικές απόψεις, επιλύοντας τις διαφορές τους χωρίς βία. Ακούγεται απίστευτο; Κι όμως, πρόκειται για μια πραγματική ιστορία ενός δημοτικού σχολείου στην Ιρλανδία και ενός δασκάλου, του Kevin McArevey που έγινε ντοκιμαντέρ με τίτλο “Young Plato”, «ο νεαρός Πλάτων.» Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει την επίδραση της φιλοσοφίας στη ζωή των μαθητών και τη μείωση της βίας σε μία πολύ δύσκολη περιοχή, το Βόρειο Μπέλφαστ. Το ντοκυμαντέρ αυτό βραβεύτηκε ως το καλύτερο ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους στα Ιρλανδικά Βραβεία Κινηματογράφου και Τηλεόρασης το 2022 και ήταν υποψήφιο για το βραβείο Όσκαρ. Η σκηνοθέτις Neasa Ní Chianáin αναφέρει: «Είναι ένα πραγματικό προνόμιο και είμαστε χαρούμενοι που έφτασε μέχρι εδώ… Ελπίζω «ο Νεαρός Πλάτων» να γίνει αντιληπτός και οι άνθρωποι να προσέξουν το μήνυμα γιατί νομίζω ότι υπάρχει κάτι ισχυρό που θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά… Αυτό που κάνει ο Kevin μας δίνει ελπίδα για το μέλλον». Παρόμοια πρωτοβουλία έχει αναληφθεί και από την δασκάλα Elizabeth Smith στην Καλιφόρνια, η οποία διδάσκει Στωική Φιλοσοφία σε μαθητές δημοτικού σχολείου. Η Smith χρησιμοποιεί τις αρχές της στωικής φιλοσοφίας για να βοηθήσει τα παιδιά να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους και να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις της καθημερινής ζωής. Η προσέγγισή της αποδεικνύει την παγκόσμια αξία της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας και τη δυνατότητά της να βελτιώσει την εκπαίδευση σε διάφορα πολιτισμικά τοπία. Η κοινωνία μας έχει μεγάλη ανάγκη από τις αξίες, τα ιδανικά, τα πρότυπα και την διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας. Η εκπαίδευση που βασίζεται σε αυτές τις αρχές μπορεί να διαμορφώσει νέες γενιές ικανές να συμβάλουν στη δημιουργία μιας πιο ειρηνικής και δίκαιης κοινωνίας. Πρωτοβουλίες σαν και αυτές στο Μπέλφαστ, στην Καλιφόρνια, αλλά και σε σχολεία όπως το Ridgeview Classical στο Κολοράντο όπου διδάσκονται τα Λατινικά από το Νηπιαγωγείο και τα Αρχαία Ελληνικά από την Δ Δημοτικού και την Archimedean Academy στο Δυτικό Μαϊάμι όπου τα παιδιά διδάσκονται από το Νηπιαγωγείο δυο ώρες την ημέρα Ελληνικά και Μαθηματικά στα Ελληνικά, δείχνει πως η ελληνική παιδεία που βασίζεται στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό υπάρχει, είναι δυνατή και μπορεί να χρησιμοποιηθεί, όχι μόνον για τις γερές βάσεις που προσφέρει, αλλά και ως εργαλείο αντιμετώπισης σύγχρονων κοινωνικών προβλημάτων. Όλα αυτά και πολλά άλλα παραδείγματα στον κόσμο, αποδεικνύουν πως η διδασκαλία της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Φιλοσοφίας ήδη από το Δημοτικό, όταν γίνεται με τον κατάλληλο τρόπο από εμπνευσμένους εκπαιδευτικούς, μπορεί να αναδείξει την αξία της ελληνικής παιδείας στη σύγχρονη εκπαίδευση, προσφέροντας λύσεις για ένα καλύτερο και πιο ειρηνικό μέλλον.